Vojkan Stojičić Επίκουρος Καθηγητής Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Πρόεδρος Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών Φιλολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου Anka Radjenović Επίκουρη Καθηγήτρια. Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών Φιλολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Βελιγραδίου, Πρόεδρος της Εταιρείας Νεοελληνιστών της Σερβίας Μάρθα Λαμπροπούλου Διδάκτωρ Γλωσσολογίας
Η παρούσα εργασία μελετάει τις διάφορες εκφάνσεις της έννοιας της αδελφοποίησης σε μια διαχρονική πορεία, έτσι όπως αυτή αποτυπώνεται σε αντιπροσωπευτικά λήμματα στον ελληνικό Τύπο, και συγκεκριμένα στο ιστορικό αρχείο των εφημερίδων Το Βήμα (1945- σήμερα), Ελεύθερον Βήμα (1922-1944), Αθηναϊκά Νέα (1931-1945) και Τα Νέα (1945-σήμερα).
Η έννοια της αδελφοποίησης επιλέχτηκε ως αντικείμενο έρευνας καθώς ενυπάρχει σε ορισμένους γειτονικούς πολιτισμούς δηλώνοντας σχέσεις συνεργασίας, αλληλοεκτίμησης και υποστήριξης, αλλά και σχέσεις που τις διέπει κοινή νοοτροπία σχετικά με τον τρόπο που ο πολίτης σχετίζεται με τους οικείους, τους ομοεθνείς και τους αλλοεθνείς και υποδεικνύει συγκεκριμένες αντιλήψεις και καθημερινές συμπεριφορές που εκδηλώνονται στον γραπτό λόγο.
H Σερβία και η Ελλάδα, ενώ γεωγραφικά δεν συνορεύουν, ιστορικά συνδέονται από τα Βυζαντινά χρόνια. Δηλαδή, ακόμα και αν δεν υπάρχει γεωγραφική εγγύτητα με την Ελλάδα, οι Σέρβοι και οι Έλληνες μοιράζονται τις ίδιες θρησκευτικές πεποιθήσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας και έχουν συνάψει συμφωνίες συμμαχίας κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και κατά τους Γιουγκοσλαβικούς Πολέμους.
Τα γλωσσικά στοιχεία που θα συλλεχθούν θα καθρεφτίσουν την πολιτισμική έκφραση της σχέσης Ελλάδας Σερβίας καθώς γλώσσα και πολιτισμός είναι άρρηκτα συνυφασμένα (Morgan and Cain 2000). Ο ελληνικός Τύπος μέσα από τις συγκεκριμένες εφημερίδες θα μας δώσει πρόσβαση στην επικοινωνιακή ικανότητα των αρθρογράφων να μας περάσουν τα μηνύματα που αφορούν τις δύο χώρες και να «διαπραγματευτούν» τη σημασία τους με το ελληνικό κοινό (Kramsch 1998).
Συγκεκριμένα, στόχος της μελέτης είναι να βρει άρθρα που αναφέρονται στις δύο χώρες, να καταγράψει τη θεματολογία τους (άρθρα πολιτικής φύσης, κοινωνικής φύσης κ.α.) και εκείνα τα γλωσσικά στοιχεία που αντικατοπτρίζουν την αδελφοσύνη των δύο λαών όπως λέξεις, φράσεις με κυριολεκτικές ή και μη κυριολεκτικές χρήσεις, διάφορες ιδιωματικές εκφράσεις κ.α.
Για τον σκοπό αυτό, θα ερευνηθούν άρθρα πληροφοριακού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα από την αρχή της κυκλοφορίας των εφημερίδων μέχρι και τα πιο πρόσφατα τεύχη. Την καταγραφή του υλικού ακολουθεί συγκριτική ανάλυση βασισμένη σε θεωρίες περί γλώσσας και πολιτισμού (Kress and Hodge 1979; Lakoff and Johnson 1980; Tsitsanoudis – Mallidis 2021). Τα δεδομένα αναμένεται να δείξουν την απαρχή και την πορεία της επικοινωνίας δύο χωρών, όπως αυτή κωδικοποιήθηκε γραπτώς στην ελληνική γλώσσα.
