Γιώργος Ξυδόπουλος: Νέα ελληνικά και αγγλικά: δανεισμός ή εξαγγλισμός;

Στην εποχή μας, η επιρροή των αγγλικών ως παγκόσμιας γλώσσας και στα νέα ελληνικά είναι τεράστια λόγω της ραγδαίας διάδοσης του διαδικτύου, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της τεχνολογίας.

Οι επιρροές μαρτυρούνται, βεβαίως, σε λεξικό επίπεδο (π.χ. τένις ‘τένις’ < αγγλ. tennis, κόνσεπτ ‘έννοια/ιδέα’ < αγγλ. concept) αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις καταλήγουν σε άμεση εισαγωγή αγγλικής ιδιωματικής φρασεολογίας μέσω τηςλέξη-προς-λέξη μετάφρασης (π.χ. κλαίω πάνω από το χυμένο γάλα < Αγγλ. ‘cry over spilled milk’).

Το αξιοσημείωτο όμως είναι ότι οι επιρροές της αγγλικής στα νέα ελληνικά παρατηρούνται, ως έναν βαθμό, και σε μορφοσυντακτικό επίπεδο, αποκαλύπτοντας νέες δομές που φαίνεται να «μεταφράζουν» τις αντίστοιχες δομές της αγγλικής, που προηγουμένως δεν παρατηρούνταν στο γραμματικό σύστημα της γλώσσας μας.

Η εμφάνιση τέτοιων προτύπων στη μορφοσύνταξη των νέων ελληνικών φαίνεται πως μπορεί σταδιακά να επιφέρει και αλλαγές στο γραμματικό σύστημα της γλώσσας (βλ. εξαγγλισμό).

Σε αυτή την εργασία, παρουσιάζω στοιχεία της σχετικής έρευνας που διεξάγουμε την τελευταία εξαετία στο πανεπιστήμιο της Πάτρας αναφορικά με περιπτώσεις από τις οποίες προκύπτει ότι, πέραν του κοινού δανεισμού, μεταφέρονται στη γλώσσα μας αυτούσιες ιδιωματικές δομές με απλή μετάφραση, π.χ. φραστικές ρηματικές δομές, προτροποποιημένες υβριδικές ΟΦ, περιφραστικές επιρρηματικές εκφράσεις, ρήματα με τροποποιημένη θεματική δομή, κλπ.

Παρουσιάζοντας αυτές τις περιπτώσεις, εξετάζω τα τυπικά χαρακτηριστικά τους (μορφολογικά, συντακτικά κ.λπ.), ελέγχω τη διάδοσή τους, τις συγκρίνω με τις αντίστοιχες δομές που εντοπίζονται στα αγγλικά και διερευνώ τις αλλαγές που μπορούν να προκαλέσουν στο γραμματικό σύστημα των νέων ελληνικών.