Απολογισμός Νικολέττας Τσιτσανούδη – Μαλλίδη: Εντυπώσεις από το ερευνητικό ταξίδι στο ιστορικό αρχείο

Υπηρετώ ως Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Γλωσσολογίας και Ελληνικής Γλώσσας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ένα ιστορικό τμήμα το οποίο άρχισε να λειτουργεί το ακαδημαϊκό έτος 1987-88 και οι πρώτοι φοιτητές του αποφοίτησαν το 1991-92.

Αποστολή του είναι η καλλιέργεια και η προαγωγή των Παιδαγωγικών Επιστημών με την ακαδημαϊκή και την εφαρμοσμένη διδασκαλία και έρευνα, η προσφορά στους φοιτητές όλων των απαραίτητων εφοδίων που θα εξασφαλίζουν την άρτια κατάρτισή τους για την επιστημονική και επαγγελματική τους σταδιοδρομία και η συμβολή στην άνοδο του επιπέδου και στην κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών της εκπαίδευσης.

Το ερευνητικό ταξίδι για τους φοιτητές και συναδέλφους μας στο ιστορικό αρχείο των εφημερίδων ΤΟ ΒΗΜΑ και ΤΑ ΝΕΑ συνιστά μία πρωτοποριακή εμπειρία, για δύο λόγους.

Ο πρώτος αφορά στο γεγονός ότι ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα από τα μεγαλύτερα σώματα κειμένων, τα οποία απογειώνουν το ενδιαφέρον, προσφέροντας γενναιόδωρα νέες ιδέες και αφορμές για δοκιμές και διαλόγους.

Στο Εργαστήριο Μελέτης Κοινωνικών Θεμάτων, Μέσων Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης το οποίο διευθύνω, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, οι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί μας φοιτητές, τροφοδοτούνται με κείμενα από το συγκεκριμένο ιστορικό αρχείο που τους παρέχουν το προνόμιο της γνωριμίας με εποχές και ιστορικά γεγονότα, τα οποία αναζωογονούν την ερευνητική τους παρουσία και τη διευρύνουν.

Ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με την απαίτηση μιας στενότερης διασύνδεσης της επιστημονικής έρευνας με την κοινωνία. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, σε εποχές αλληλοδιάδοχων κρίσεων (οικονομική, προσφυγική, πανδημική, πολεμική, ενεργειακή κ.ά.), η έρευνα δεν μπορεί παρά να συνδέεται με τις ανάγκες της κοινότητας και να προσφέρεται προς αυτή.

Όχι ως προϊόν που μένει στα συρτάρια και τις προθήκες των βιβλιοθηκών, αλλά ως εργαλείο και εφόδιο που εντείνει αντοχές και προκαλεί στη δημιουργία οραμάτων.

Και η κοινότητα έχει απόλυτη ανάγκη να επανέλθει και να πιστέψει στα οράματα, αντί να αποδέχεται τη διακυβέρνηση και τον εξουσιασμό μέσω του φόβου.

Η ζητούμενη σύνδεση με την κοινωνία και τις ανάγκες, τις αναμονές και τις προβολές της, ειδικά στις ανθρωπιστικές επιστήμες, επιτυγχάνεται μέσα από την ενασχόληση με το ιστορικό αρχείο των εφημερίδων ΤΟ ΒΗΜΑ και τα ΝΕΑ, δεδομένου ότι ο τύπος προσφέρει ένα ισχυρό καθρέπτισμα αυτών των αναγκών και των αποτελεσμάτων τους.

Πρόκειται για αρχεία που εικονίζουν τη διαδρομή της Ελλάδας στον χρόνο και στο διεθνές πεδίο, με πλήρη ανάδειξη των κοινωνικών αντανακλαστικών. Μία μοναδική ευκαιρία για επαυξημένη προσοχή και εστίαση στην κοινωνία έχει μόλις προσφερθεί.

Άλλωστε ο τύπος διακρίνεται για τον παιδευτική και παιδαγωγική του λειτουργία. Μια υστερογενής λειτουργία, αλλά και παραμελημένη. Ειδικά σε ό,τι αφορά τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και των ελληνικών γραμμάτων στις νεότερες γενιές, εντός και εκτός των συνόρων, στην ομογένεια και όχι μόνον, ο ρόλος των ΜΜΕ είναι κρίσιμος, πρωτίστως λόγω της επιδραστικότητας και του μεγέθους των ακροατηρίων στα οποία απευθύνεται.

Η συμπόρευση του τύπου με την ακαδημαϊκή κοινότητα απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις μπορεί να οδηγήσει σε εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Πρόκειται για  σπουδαία συνεργατική δύναμη, που εξασφαλίζει παραγωγικό πολλαπλασιασμό των ωφελημάτων στη διάδοση, αλλά και διάσωση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού, σε μια εποχή τυραννικών πιέσεων και επιβολών.